રસ્તાઓ પર ફુગ્ગા વેચીને 46,000 કરોડ રૂપિયાની કંપની બનાવી, MRFના મામેન પાસે કેવો જાદુ હતો?
ટાયર ફક્ત એમઆરએફમાંથી જ બનાવવું જોઈએ. આજે પણ દેશમાં ઘણા લોકો એમઆરએફને શ્રેષ્ઠ ટાયર માને છે. MRF પણ તેના શેરના ભાવને કારણે હેડલાઇન્સમાં રહે છે. એમઆરએફના શેર પણ રૂ. 1 લાખને પાર કરી ગયા હતા. સોમવારે BSE પર બંધ ભાવ રૂ. 1,09,266.50 હતો. પરંતુ એમઆરએફની શરૂઆત એટલી સારી ન હતી. આ કંપનીની રચનાનો ઇતિહાસ ખૂબ જ રસપ્રદ છે. એક બલૂન વિક્રેતાએ આ કંપનીની સ્થાપના કરી. અમને વિગતવાર જણાવો.
શેરીમાં વેચાતા ફુગ્ગા
1946માં કેરળમાં એક ખ્રિસ્તી પરિવારમાં જન્મેલા કે.એમ. મામેન મેપ્પીલાઈ ચેન્નાઈની સડકો પર ફુગ્ગા વેચતો હતો. મામેનને 10 ભાઈ-બહેનો હતા. માતાઓ ફુગ્ગા લઈને અને વેચતી શેરીઓમાં ફરતી. તે સમયે તેને કલ્પના નહોતી કે એક દિવસ તે 46,341 કરોડ રૂપિયાની માર્કેટ કેપિટલ સાથે કંપની બનાવશે. 1952 તેમના માટે એક વળાંક હતો. તેણે જોયું કે વિદેશી કંપનીએ ટાયર રીટ્રેડિંગ પ્લાન્ટને ટ્રેડ રબર સપ્લાય કર્યું હતું. પછી તેને કંઈક થયું. તેમણે આશ્ચર્ય વ્યક્ત કર્યું કે આપણા દેશમાં વ્યવસાયિક રબરના ઉત્પાદન માટે કારખાનું બનાવવું કેમ અશક્ય છે.
આ રીતે મદ્રાસ રબર ફેક્ટરી અસ્તિત્વમાં આવી.
મામને લાગ્યું કે આ એક સારી તક છે. તેણે તેની બધી બચત સાથે ટ્રેડ રબરનું ઉત્પાદન શરૂ કરવાનું નક્કી કર્યું. આમ મદ્રાસ રબર ફેક્ટરી અથવા MRF નો જન્મ થયો. ભારતમાં ટ્રેડ રબરનું ઉત્પાદન કરનાર તે પ્રથમ કંપની હતી. તેથી મામેનને વિદેશી કંપનીઓની સ્પર્ધા હતી. થોડા જ સમયમાં તેનો બિઝનેસ લોકપ્રિય બની ગયો. 4 વર્ષની અંદર કંપનીએ તેની ઉચ્ચ ગુણવત્તાને કારણે 50 ટકા બજારહિસ્સો હાંસલ કર્યો. પરિસ્થિતિએ ઘણા વિદેશી ઉત્પાદકોને દેશ છોડવાની ફરજ પાડી છે.
1960માં ફરી વળાંક આવ્યો.
મામનના વ્યવસાયમાં બીજો વળાંક 1960 માં આવ્યો. તેમનું કામ ખૂબ જ સારી રીતે ચાલી રહ્યું હતું. જો કે, તે પોતાની જાતને રબરના વ્યવસાય સુધી મર્યાદિત રાખવા માંગતા ન હતા. મામને ટાયર તરફ જોયું. MRF એક મોટી બ્રાન્ડ બની ગઈ હતી અને કંપની ટાયર માર્કેટમાં પ્રવેશવા માંગતી હતી. તે સમયે મામનને વિદેશી કંપનીઓની મદદની જરૂર હતી. યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં મેન્સફિલ્ડ ટાયર અને રબર કંપનીના ટેક્નિકલ સપોર્ટ સાથે, તેમણે ટાયર ઉત્પાદન વિભાગની સ્થાપના કરી. પ્રથમ ટાયર 1961માં MRF ફેક્ટરીમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યું હતું. તે જ વર્ષે, કંપનીએ મદ્રાસ સ્ટોક એક્સચેન્જ પર પ્રારંભિક જાહેર ઓફર યોજી હતી.
ત્રણ વિદેશી કંપનીઓનો દબદબો
તે સમયે ભારતીય ટાયર ઉદ્યોગમાં ડનલોપ, ફાયરસ્ટોન અને ગુડયર જેવી બહુરાષ્ટ્રીય કંપનીઓનો દબદબો હતો. MRF એ ભારતીય રસ્તાઓ માટે યોગ્ય ટાયર બનાવવાનું શરૂ કર્યું છે. તિરુવોત્તિયુર ખાતે સ્થાપિત રબર સંશોધન કેન્દ્રે આને સમર્થન આપ્યું હતું. તે પછી પણ એમઆરએફ અટક્યું નહીં. સારા માર્કેટિંગ દ્વારા કંપનીએ ટાયર માર્કેટમાં પ્રભુત્વ જમાવવાનું શરૂ કર્યું. 1964માં રજૂ કરાયેલ MRF મસલમેન, આ કંપનીના ટાયરની મજબૂતાઈનો પુરાવો છે. ટેલિવિઝન કમર્શિયલ અને બિલબોર્ડમાં મસલ મેનનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. પાછળથી, 1967 માં, કંપની યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં ટાયરની નિકાસ કરનાર પ્રથમ ભારતીય કંપની બની. પછી, 1973માં, MRF ભારતમાં નાયલોનની ટ્રાવેલ ટાયરનું વ્યાવસાયિક રીતે ઉત્પાદન અને વેચાણ કરનાર પ્રથમ કંપની બની.
તે સુખોઈ ફાઈટર પ્લેન માટે ટાયર પણ બનાવે છે.
MRF એ તેનું પ્રથમ રેડિયલ ટાયર 1973 માં બનાવ્યું હતું. 2007 માં, MRF એ પ્રથમ વખત $1 બિલિયનનું વેચાણ નોંધાવ્યું હતું. આગામી ચાર વર્ષમાં બિઝનેસ ચાર ગણો વધ્યો. એમઆરએફ હાલમાં એરક્રાફ્ટ તેમજ સુખોઈ ફાઈટર પ્લેન માટે ટાયરનું ઉત્પાદન કરે છે. મદ્રાસની સડકો પર ફુગ્ગા વેચતા મામને ક્યારેય વિચાર્યું ન હતું કે તે આટલું વિશાળ સામ્રાજ્ય બનાવશે.