નેશનલ ડેસ્ક: દેશભરમાં જન્મ પ્રમાણપત્ર અંગે એક મોટો ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે. હવે નવજાત શિશુના માતા-પિતાને તેના જન્મ પછી પ્રમાણપત્ર માટે વધુ રાહ જોવી પડશે નહીં. કેન્દ્ર સરકારે તમામ રાજ્યોને હોસ્પિટલમાંથી રજા આપતા પહેલા નવજાત શિશુનું જન્મ પ્રમાણપત્ર પરિવારને ઉપલબ્ધ કરાવવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. નાગરિકોની સુવિધા વધારવા અને સરકારી પ્રક્રિયાઓને સરળ અને પારદર્શક બનાવવાના ઉદ્દેશ્યથી આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે.
જન્મ પ્રમાણપત્ર ડિસ્ચાર્જ પહેલાં ઉપલબ્ધ થશે
રજિસ્ટ્રાર જનરલ ઓફ ઈન્ડિયા (RGI) કાર્યાલય દ્વારા જારી કરાયેલા આદેશમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું છે કે દેશની તમામ ખાનગી અને સરકારી હોસ્પિટલોએ ખાતરી કરવી પડશે કે બાળક જન્મ પછી તરત જ નોંધાયેલું હોય અને ડિસ્ચાર્જ પહેલાં તેનું જન્મ પ્રમાણપત્ર પરિવારને સોંપવામાં આવે. આ આદેશ ખાસ કરીને તે હોસ્પિટલો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને લાગુ કરવામાં આવ્યો છે જે 50% થી વધુ સંસ્થાકીય જન્મોનું સંચાલન કરે છે.
View this post on Instagram
સાત દિવસની અંદર ફરજિયાત નોંધણી
નવજાત શિશુનો જન્મ જન્મ અને મૃત્યુ નોંધણી અધિનિયમ (RBD) 1969 હેઠળ નોંધાયેલ છે. વર્ષ 2023 માં, આ કાયદામાં સુધારો કરીને તેને વધુ અસરકારક બનાવવામાં આવ્યો છે. હવે કેન્દ્ર સરકારના પોર્ટલ પર જન્મની ઘટનાની નોંધણી સાત દિવસની અંદર કરાવવી અને તે જ સમયે પ્રમાણપત્ર જારી કરવું ફરજિયાત બનાવવામાં આવ્યું છે. જન્મ પ્રમાણપત્રો ડિજિટલ અથવા ભૌતિક સ્વરૂપમાં ઉપલબ્ધ કરાવવાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે.
જન્મ પ્રમાણપત્રનું મહત્વ કેમ વધ્યું છે?
આજના સમયમાં, જન્મ પ્રમાણપત્ર ફક્ત ઔપચારિકતા નથી, પરંતુ નાગરિકની ઓળખ અને તેના અધિકારોનો આધાર બની ગયું છે. તે સરકારી નોકરીઓ, શાળા/કોલેજ પ્રવેશ, પાસપોર્ટ, લગ્ન નોંધણી જેવી બધી પ્રક્રિયાઓમાં ફરજિયાત દસ્તાવેજ બની ગયું છે. 1 ઓક્ટોબર, 2023 થી અમલમાં આવેલા નવા નિયમ મુજબ, આ પ્રમાણપત્ર હવે મૂળ જન્મ તારીખનો એકમાત્ર પુરાવો માનવામાં આવશે.
કેન્દ્રિયકૃત ડેટા સિસ્ટમ સાથે જોડાયેલ
2023 ના સુધારા પછી, રાજ્યોએ હવે કેન્દ્ર સરકારના પોર્ટલ પર તેમના રેકોર્ડ અપલોડ કરવા જરૂરી છે. આ નાગરિકોના ડેટાને એકીકૃત કરવામાં મદદ કરે છે. આ ડેટાનો ઉપયોગ હવે રાષ્ટ્રીય વસ્તી રજિસ્ટર (NPR), રેશન કાર્ડ, મતદાર યાદી અને મિલકત નોંધણી જેવી વિવિધ યોજનાઓના અપડેટમાં થાય છે.
માર્ચમાં પણ ચેતવણી આપવામાં આવી હતી
માર્ચ 2025 માં પણ, રજિસ્ટ્રાર જનરલે તમામ હોસ્પિટલોને 21 દિવસની અંદર જન્મ અને મૃત્યુ સંબંધિત ઘટનાઓની જાણ કરવા કડક સૂચના આપી હતી. તે સમયે, કેટલીક હોસ્પિટલો દ્વારા કાયદાનું પાલન ન કરવાની ફરિયાદો મળી હતી.
